James Naismith (ur. 6 listopada 1861 w Almonte, Ontario, zm. 28 listopada 1939 w Lawrence, Kansas, USA) – kanadyjski lekarz, twórca koszykówki. Był też propagatorem wykorzystania hełmów w sportach kontaktowych.

Urodził się w Almonte, w prowincji Ontario, w Kanadzie, jako syn szkockich imigrantów, którzy przybyli do Kanady 9 lat wcześniej. Ukończył studia w zakresie wychowania fizycznego na Uniwersytecie McGilla w 1887. Otrzymał również dyplom w Presbyterian Theological College w Montrealu (Quebec) w 1890. W 1898 otrzymał tytuł lekarza medycyny na Gross Medical College (dziś część Uniwersytetu Colorado).

Od 1891 pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w YMCA International Training School w Springfield (stan Massachusetts). Poproszono go, by wymyślił jakieś zajęcie dla nudzących się w salach gimnastycznych uczniów.

Inspiracją stała się dla niego dziecięca gra popularna w Ontario nazywana „Kaczka na kamieniu” (Duck-on-a-Rock). Pierwsza gra odbyła się 21 grudnia 1891. Naismith umieścił w sali dwa kosze i podzielił swoich uczniów na dwa 9-osobowe zespoły. 15 stycznia 1892 zasady koszykówki zostały opublikowane.

Koszykówka rozpowszechniła się najpierw w USA, a potem dotarła do Europy. Dodano ją do programu igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936.

Więcej informacji: pl.wikipedia.org