Pretorianie – kohorty pretoriańskie, przyboczna straż cesarzy starożytnego Rzymu. Nazwa oddziałów pochodzi od słowa praetorium, oznaczającego schronienie dowódcy w obozie. W czasach republiki kohorta pretorianów była powoływana co najmniej od III wieku p.n.e., gdy ród Scypionów zaczął zyskiwać na znaczeniu, i stanowiła ochronę dowódcy armii rzymskiej. Swoją straż przyboczną mieli również namiestnicy prowincji.

Cesarz Oktawian August powołał pretorianów jako stałą formację. W epoce julijsko-klaudyjskiej pretorianie często uczestniczyli w kampaniach wojennych towarzysząc cesarzowi. Pretorianie początkowo stacjonowali w Italii, ale Tyberiusz sprowadził wszystkie dziewięć kohort do Rzymu. Pretorianami dowodził prefekt pretorianów (później dwóch prefektów).

Rosnący w siłę prefekci wielokrotnie sami decydowali, kto zostanie kolejnym cesarzem, często najpierw uśmiercając poprzedniego, ale większe wpływy w tej kwestii miały legiony z prowincji; w szczególności, od połowy III w. n.e., wojska stacjonujące w prowincji Iliria. Tacyt uważa, że rok 68/69 wyjawił tajemnicę panowania, a mianowicie że cesarzem zostaje się nie w Rzymie, a na prowincji. Po klęsce zadanej przez Konstantyna Maksencjuszowi w 312 r. ich koszary w Rzymie zostały zburzone, a pretorianie zostali wcieleni do różnych legionów.

Więcej informacji: pl.wikipedia.org