Pumpernikiel − ciemny, chleb razowy, pieczony w formie, na zakwasie, z gruboziarnistej mąki żytniej, często z dodatkiem miodu, melasy lub ekstraktu z jabłek oraz słodu. Chleb ten ma kolor brunatny, czasem prawie czarny. Charakterystyczną cechą jego produkcji jest pieczenie ciasta w niskiej temperaturze - około 120-150°C, ale przez czas aż 10-16 godzin. Do sprzedaży dostarczany jest pocięty na cienkie (5−6 mm) kromki i zapakowany w sposób utrudniający wyschnięcie. Jest pieczywem o stosunkowo długim terminie przydatności do spożycia (pół roku w szczelnym opakowaniu, kilka tygodni po otwarciu opakowania). Prawdopodobnie pochodzi z Niemiec (Westfalia). Nazwa w języku niemieckim oznaczała w XVII wieku zakalec, trudny do strawienia chleb.

Więcej informacji: pl.wikipedia.org