Wojewoda – organ administracji państwowej w Polsce, a w przeszłości także w innych krajach słowiańskich i bałkańskich: w Czechach, Rosji, Bułgarii, Mołdawii i Siedmiogrodzie. W Czechach i na Węgrzech był to tytuł arystokratyczny odpowiadający polskiemu księciu (dux). Słowo wojewoda wywodzi się od wój oraz wodzić (prowadzić), a więc całość oznacza tego, który przewodzi wojskiem. W średniowiecznej Polsce dowodził wojskiem w zastępstwie monarchy.

Następnie w I Rzeczypospolitej należeli do grona urzędów senatorskich, jednak w zależności od terenów, z których pochodzili, mieli różne kompetencje. Najmniejsze mieli na Rusi Halickiej, największe w Prusach Królewskich. Na przestrzeni lat ich kompetencje ulegały zmianom i ograniczeniom. Urząd wojewody zaczął funkcjonować w czasach nowożytnych w Koronie, a częściowo (po 1569 r.) na Litwie, jako zwierzchnik województwa i jego administracji, ale z iluzoryczną władzą.

Z piastowania władzy politycznej i ministerialnej za Piastów jego rola spadła do reprezentacyjnej i senatorskiej za Jagiellonów. Jego wcześniejszą rolę wojskową ograniczono do doprowadzania oddziałów w czasie pospolitego ruszenia do punktu zbornego. Z kompetencji administracyjnych pozostało mu przewodniczenie w sejmikach ziemskich, które i tak utracił. Miał prawo do sprawowania nadzoru nad miastami, lecz było to funkcją honorową (formalnie leżało to w gestii starosty). Ustanawiał i nadzorował poprzez podwładnego sobie podwojewodziego ceny, miary i wagi.

Więcej informacji: pl.wikipedia.org